Hunting History – po raz kolejny zabierze Was w podróż z okresu II Wojny Światowej, tym razem do Airdrie w szkockim hrabstwie Lanarkshire. Po wielu latach badań, historycznych wędrówek po okolicy, poszukiwań świadków i świadectw przeszłości, udało mi się odkryć dokładną lokalizację Oddziałów Warsztatowych 1PDPanc., w tym hrabstwie.
W publikowanych już wielokrotnie materiałach archiwalnych, przewija się historia z Airdrie, jako miejsca stacjonowania Kompanii Warsztatowych 99/100, które swoje warsztaty miały w wielkich halach produkcyjnych na terenie miasta lub w jego okolicy. Z perspektywy czasu jaki upłynął od ostatniego transportu jaki wyjechał z Airdrie z Husarskim szyldem na błotniku, nie sposób było wcześniej określić dokładną lokalizację owej bazy „pod setką”, aż do wczorajszego dnia – 2/12/2021!
Aerial photo: Autor wykorzystał w materiale zdjęcia ze strony: https://ncap.org.uk/ z bezpośrednim linkiem: http://ncap.org.uk/frame/8-1-7-1-40-2
Dzięki współpracy w projekcie Hunting History, z lokalnymi miłośnikami historii z Airdrie, udało się odtworzyć dokładną lokalizację oraz potwierdzić na obecnych mapach miasta, gdzie znajdowały się Kompanie Warsztatowe 100 (Brygady Strzelców) oraz 99 (Brygady Pancernej) – 1PDPanc. W znalezieniu opisywanego miejsca pomogła mi w wielkim stopniu kolekcja zdjęć archiwalnych Kpt. Antoniego Tabeckiego, który był oficerem plutonu ratowniczego (recovery unit) w ekipie “spod setki”. Ogromna ilość zdjęć z tego depozytu wskazała mi dokładne miejsce, jakim była fabryka lokomotyw o nazwie Victoria Engine Works, z widocznym w tle zarysem wież kościołów w centrum Airdrie…
To właśnie owe wieże były prawdziwym kluczem w tej zagadce, a później posłużyły mi do odtworzenia lokalizacji bazy ekipy warsztatowej!
Depozyty zdjęciowe autora projektu, pozyskane w drodze śledztwa od Mike’a Tabeckiego (syn Kpt. A. Tabeckiego) oraz własne archiwa pozwoliły mi na zbadanie i przeanalizowanie historycznych zdjęć oraz naniesienie ich na obecne mapy Airdrie. W wyniku tej operacji, mam przyjemność zaprezentować Wam po raz pierwszy jedną z największych baz warsztatowych, jakie miały miejsce w Szkocji w latach 1942-1944, podczas formowania jednostek Polskiej 1-wszej Dywizji Pancernej. Znajdowała się ona w Monkland Section, która była bardzo uprzemysłowionym obszarem Airdire.
Część zdjęć prezentowana w obecnym materiale, pokazuje 10 Kompanie Warsztatowa Mjr. Floriana Perepeczko, w murach fabryki lokomotyw Victoria Engine Works, gdzie na wielkim placu napraw, owa kompania warsztatowa miała swoje zaplecze techniczne oraz personalne. Widoczny namiot, to warsztat techniczny Kompanii Warsztatowych [100]. Ilość aut oraz pojazdów widoczna na placu, świadczy o tym, iż była to jedna z głównych siedzib oddziałów warsztatowych w Szkocji.
Dodatkowo w prywatnym archiwum autora, również znalazły się dwa zdjęcia kpr. Jana Jaworskiego, których miejsce nareszcie udało się w pełni zidentyfikować. Widoczny na nich Jan Jaworski, bohater blogu “pod setką” został sfotografowany na placu fabryki Victoria Engine Works w Airdire, przy skośnym łączniku – budynku zaznaczonym na pierwszym zdjęciu w tym materiale.
Potwierdził to już znany autorowi fakt, iż Jan Jaworski mieszkał w Airdrie 1942-1944 roku, przebywając tymczasowo w rodzinie Helen Weir, których dom odkryłem w 2019 roku, właśnie w mieście Airdrie na Moffat Mills 25 – czytaj: TU.
Foto: Kpr. Jan Jaworski w Kompanii Warsztatowej “pod setką”, Airdrie.
Mapa z odkrytymi śladami i punktami wojennego życiorysu kpr. Jana Jaworskiego w Szkocji w mieście Airdrie. Archiwum: Autor projektu Hunting History.
To kolejny kawałek historii, 1 Dywizji Pancernej gen. S. Maczka, a w niej oddziałów warsztatowych, którą udało się odkryć po wielu latach badań. W historii miasta Airdire przemysł produkcji lokomotyw ma długą i ciekawą historię, która jest dość dobrze opisana w lokalnych portalach historycznych. Jak wielkie było moje zdziwienie, gdy właśnie w tym znanym miejscu produkcyjnym, okazało się, że najbardziej inżynieryjne i techniczne jednostki wojska Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, w tym Kompania Warsztatowa 1PDPanc., miały swoją bazę przez tak długi czas!
Foto: Airdrie engineering firm, Gibb & Hogg at their Victoria Engine Works [source: Locos at Summerlee Heritage Museum]
Autor projektu pragnie zaznaczyć, iż najważniejsze funkcje w Oddziałach Warsztatowych 1PDPanc., pełnili oficerowie:
Mjr. Michał Wasowicz – dowódca oddziałów warsztatowych [40] z br. panc. 1PDPanc.
Mjr. Leon Czekalski – zastępca dowódcy [40] z br. panc. 1PDPanc.
Mjr. Florian Perepeczko – dowódca Kompanii Warsztatowej [100]
Ppor. Antoni Tabecki – dowódca plutonu ratowniczego [100]
Ponadto, autor pragnie podziękować za pomoc w odszukaniu lokalizacji Oddziałów Warsztatowych w Airdrie, osobom:
Nick Balmer, którego profesjonalna wiedza i chec dyskusji, były niezbędne do prowadzenia poszukiwań na szlaku Hunting History!
Mike Tabeckiemu, który udostępnił autorowi wielkie archiwum zdjęciowe Kompanii Warsztatowej [100], które autor wykorzystał w tej publikacji.
Oto Imperium Kompanii Warsztatowych – 1/3 cdn…
© pod100.pl
