Stefan Czwaniuk

Kapral Stefan Czwaniuk z 8 Dywizji Piechoty z Guzar (OOA), to najbliższy kompan mojego pradziadka oraz ważna postać w wojennej i powojennej biografii Jana Jaworkiego. Dla mojego pradziadka, Stefan był jedną z najbliższych i zaufanych osób w trakcie jego ewakuacji z ZSRR, podczas pobytu na Bliskim Wschodzie, czasu formowania Polskiej 1 Dywizji Pancernej w Szkocji. Stefan Czwaniuk oraz jego rodzina, to również powiernik tajemnic mojego pradziadka, tajemnic już w czasie, gdy pradziadek zdecydował się na powrót do rodziny w Polsce, nie wiedząc co tak naprawdę czeka go w realiach Polski Ludowej.
To właśnie w albumie Stefana Czwaniuka w Kanadzie, odnalazłem ślady po pradziadku, który pozostawił pamiątki fotograficzne u swojego przyjaciela 75 lat temu.

Przez długi czas, podczas trudnej wojennej tułaczki, Stefan towarzyszył mojemu pradziadkowi, a ich wspólny ślady udało mi się odkryć w ZSRR na Bliskim Wschódzie i dalej w podróży do Brazylii i Stanów Zjednoczonych na statku RMS Queen Mary. Stefan i Jan podejmowani byli przez środowiska polonijne na emigracji w Brazylii i Stanach Zjednoczonych Ameryki. To właśnie rodzina Stefana Czwaniuka w Nowym Jorku przyjęła w swoje progi, zmęczonych i wycieńczonych wojaków, dla których podróż do USA była czasem na odbudowę kondycji fizycznej i psychicznej, po nieprzyjemnościach i chorobach doznanych w sowieckich łagrach oraz w podróży transsyberyjską koleją przez nieludzką ziemie z ZSRR do Ośrodka Organizacyjnego Armii.

Odnaleziony w 2019 r. kontakt do rodziny zmarłego już Stefana Czwaniuka w Kanadzie, pozwolił na odkrycie nowych faktów w śledztwie, które prowadziłem w tej sprawie. Zachowany notes z ręcznymi zapiskami Stefana Czwaniuka oraz jego bogaty album fotograficzny rzucił nowe światło na kilka faktów, przełomowe informacje o ich wspólnej podróży po świecie!

Jedną z najciekawszych i wartościowych informacji odkrytych z zapisów w notesie Stefana Czwaniuka były nazwy statków, którymi podróżowali po świecie. Nazwy, których brakowało w oficjalnych dokumentach i kartach ewidencyjnych Jana Jaworskiego z Ministerstwa Obrony Narodowej w Wielkiej Brytanii. Było to zatem wyjątkowe odkrycie w skali całego śledztwa, ponieważ raporty oraz informacje przewozowe ludności ewakuowanych z ZSRR są zagubione lub niedostępne szerszej publiczności.

Odkryty w Kanadzie dokument pozwolił mi na uzupełnienie kalendarium wojennego Jana Jaworskiego w znacznym stopniu, jeżeli chodzi o ich ewakuacje z Guzar (ob.Iran) do Palestyny (ob.Izrael).

O bliskości Stefana Czwaniuka 23586/A.P. oraz Jana Jaworskiego 23543/A.P. świadczy również kolejność ich numerów identyfikacyjnych, przyznawanych na Komisji Uzupełnień Nr.1, do której zostali skierowani zaraz po przyjeździe z USA w Wielkiej Brytanii. Oboje zostali powołani również do tej samej jednostki i dostali przydział do świeżo formowanej 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka, w której uzupełnili stany 10 kompanii warsztatowej dowodzonej przez maj. Floriana Perepeczko.

Stefan Czwaniuk był nie tylko dobrym kumplem z II Wojny Światowej mojego pradziadka, ale również zabezpieczeniem, zaufanym kanałem i kontaktem w Europie, przez który w razie nagłej potrzeby mógł korzystać mój pradziadek w latach powojennych…

Ową kartę Pod100 dedykuję kpr. Stefanowi Czwaniukowi, z którym mój pradziadek Jan Jaworski przeżył niewątpliwie najcięższe chwile swojej wojennej przygody, ale również mógł zwiedzić i zregenerować siły w długiej i niebezpiecznej podroży przez tysiące morskich kilometrów. To właśnie bliskość takiego wspaniałego kompana dodawała siły i zapału, aby nigdy się nie poddać!
Ostatnie zdjęcie na tej karcie, przedstawia kolegów z wojska, już w realiach ”American Dream”, uśmiechniętych z piłką do baseball’a. Jestem pewien, że zarówno Stefan jak i Jan własnie tak wspominali do końca życia swoją przyjaźń, która zapewne trwała wiele lat po wojnie…

Cześć i chwała zapomnianym bohaterom!
Album Stefana Czwaniuka z Kanady

© pod100.pl